کد مطلب:322 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:322
احکام خوردنی ها و آشامیدنی ها
(مسأله 3226) خوردن گوشت پرنده ای كه مثل شاهین چنگال دارد حرام است و احتیاط واجب ترك خوردن گوشت پرستو و هُدهُد است.
(مسأله 3227) از حیوانات دریایی ماهی پولكدار حلال است، اگرچه پولك های آن هنگام صید یا به واسطه عوارض دیگری ریخته باشد، همان گونه كه برخی از ماهی ها تنها پولك های اطراف گوش آنها نمایان است; و ماهی بدون پولك حرام است، همچنان كه سایر حیوانات دریایی نظیر نهنگ، خرچنگ و قورباغه نیز حرام می باشند، البته مِیگو (روبیان) نیز جزء حیوانات دریایی حلال گوشت است.
(مسأله 3228) از چهارپایان اهلی گوشت شتر، گاو و گوسفند حلال است و اگر كسی با آنها وَطی كند ـ یعنی نزدیكی نماید ـ ادرار و سرگین آنها نجس می شود و آشامیدن شیر آنها حرام است و باید بدون آن كه تأخیر بیفتد آن حیوان را بكشند و بسوزانند و كسی كه با آن وطی كرده پول آن را به صاحبش بدهد، بلكه اگر با چهارپای دیگری هم نزدیكی كند، شیر آن حرام می شود.
(مسأله 3229) خوردن گوشت اسب، قاطر و الاغ مكروه است و اگر كسی با آنها نزدیكی نماید، حرام می شوند و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر
[554]
بفروشند.
(مسأله 3230) از چهارپایان وحشی گوشت آهو، گوزن، گاو وحشی، قوچ، بز كوهی و گورخر حلال است.
(مسأله 3231) اگر چیزی را كه روح دارد از بدن حیوان زنده جدا نمایند، مثلاً دنبه یا مقداری گوشت از گوسفند زنده ببُرند، نجس و حرام می باشد.
(مسأله 3232) خوردن پانزده چیز از حیوانات حلال گوشت، حرام است:
1 ـ خون 2 ـ فَضله (مدفوع) 3 ـ نَرِی 4 ـ فَرْج 5 ـ بچّه دان 6 ـ غُدد كه آن را دُشْوِل می گویند 7 ـ تخم كه آن را دُنْبلان می گویند 8 ـ غده ای كه در مغز كلّه است و به شكل نخود می باشد 9 ـ مغز حرام كه در میان تیره پشت است 10 ـ پِی كه در دو طرف تیره پشت است 11 ـ زهره دان 12 ـ سَپُرز (طَحال) 13 ـ ادراردان (مثانه) 14 ـ عدسی و سیاهی چشم 15 ـ چیزی كه در میان سُم است و به آن «ذات الاشاجع» می گویند.
(مسأله 3233) خوردن سرگین و آب دماغ حرام است و احتیاط واجب آن است كه از خوردن ادرار در غیر شتر و از خوردن چیزهای خبیث دیگر كه طبیعت انسان از آن متنفّر است اجتناب كنند، ولی اگر چیزهای خبیث پاك باشد و مقداری از آن به گونه ای با چیز حلال مخلوط شود كه عرفاً به حساب نیاید، خوردن آن اشكال ندارد.
(مسأله 3234) خوردن كمی از تربت حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) برای شفا، و خوردن گِل داغستان و گِل اَرمنی برای معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن آنها باشد، اشكال ندارد.
(مسأله 3235) فرو بردن آب بینی و خلط سینه كه در دهان آمده حرام نیست و نیز فرو بردن غذایی كه هنگام خلال كردن، از لای دندان بیرون می آید، اگر طبیعت انسان از آن متنفّر نباشد، اشكال ندارد.
(مسأله 3236) تخم ماهی حلال گوشت (خاویار) ـ هرچند نرم و لَزِج باشد ـ حلال است، و تخم ماهی حرام گوشت ـ هرچند سفت و خشن باشد ـ حرام می باشد و اگر در موردی مشتبه شود كه از قبیل حلال است یا حرام، بنابر احتیاط اگر لَزِج و نرم باشد، از مصرف آن خودداری شود و اگر سفت و زبر باشد، خوردن آن حلال است.
(مسأله 3237) خوردن گوشت و شیر حیوان نجس العین ـ سگ و خوك ـ و حیوانات
[555]
درنده ای كه معمولاً نیش و چنگال دارند، مانند شیر، پلنگ، یوزپلنگ، گرگ، كفتار، شغال، روباه و گربه و نیز حیواناتی كه مسخ شده اند، مانند فیل، خرس، بوزینه و خرگوش، حرام می باشد.
(مسأله 3238) خوردن گوشت جانوران ریز و خزندگان و انواع حشرات مانند موش، مار، سوسمار، مارمولك، خرچنگ، عقرب، سوسك، زنبور، مورچه، مگس، پشه، شب پره و انواع كرم ها حرام است.
(مسأله 3239) معمولاً پرندگان حلال گوشت از حرام گوشت به دو راه شناخته می شوند:
اوّل: این كه هنگام پرواز، بال زدن آنها بیشتر از بال نزدن آنها باشد، پس آن دسته كه بال زدن آنها بیشتر است حلالند و آن دسته كه بیشتر بال را نگه می دارند حرام می باشند.
دوم: آن دسته كه سنگدان یا چینه دان یا انگشت جدایی مانند شست انسان دارند حلال، و آن دسته كه اینها را ندارند حرام می باشند.
(مسأله 3240) تخمِ پرندگان حلال گوشت حلال، و تخمِ پرندگان حرام گوشت حرام است، و اگر بین حلال و حرام مشتبه شود، تخم هایی كه دو طرف آن مساوی باشد، حرام است و تخم هایی كه یك طرف آن باریكتر باشد، حلال است.
(مسأله 3241) حیوان اهلیِ حلال گوشت به یكی از سه راه حرام گوشت می شود:
اوّل: این كه «جَلاّل» باشد، یعنی خوراك آن بر حسب عادت منحصر به مدفوع انسان شده باشد كه در این صورت گوشت و شیر آن حرام و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع و عرق آن نجس می باشد.
دوم: این كه انسان با حیوان چهارپا نزدیكی كند كه در این صورت گوشت و شیر و بنابر احتیاط نسل آن حرام می شود، و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع آن نیز نجس است.
سوم: برّه و بزغاله كه از شیر خوك بخورد تا رشد كند و استخوان آن محكم شود كه در این حالت گوشت و شیر و نسل آنها حرام می شود، و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع آنها نیز نجس است.
(مسأله 3242) حیوانی كه با آن نزدیكی شده اگر با حیوانات دیگر مخلوط و مشتبه
[556]
شده باشد، باید از راه قرعه آن را تعیین نمایند، بدین گونه كه اوّل گله را دو نصف می كنند و پس از قرعه آن نصف را كه مشخّص شده باز دو نصف می كنند تا بالاخره آن حیوان مشخّص شود.
(مسأله 3243) خوردن، آشامیدن، تزریق و یا استعمال چیزی كه برای جسم یا روح انسان ضرر قابل توجّه دارد، حرام است ولی اگر در موردی به نظر پزشك متخصّص و مطمئن درمان بیماری منحصر به آن باشد، در حدّ ضرورت اشكال ندارد.
(مسأله 3244) آشامیدن شراب، حرام و در بعضی از اخبار بزرگ ترین گناه شمرده شده است و اگر كسی آن را حلال بداند، در صورتی كه متوجّه باشد كه لازمه حلال دانستن آن تكذیب خدا و پیامبر(صلی الله علیه وآله) می باشد كافر است. از حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت شده است كه فرمودند: «شراب ریشه بدی ها و منشأ گناهان است، و كسی كه شراب می خورد، عقل خود را از دست می دهد، و در آن هنگام خدا را نمی شناسد، و از هیچ گناهی باك ندارد، و احترام هیچ كس را نگه نمی دارد، و حقّ خویشان نزدیك را رعایت نمی كند، و از زشتی های آشكار رو نمی گرداند، و روح ایمان و خداشناسی از بدن او بیرون می رود، و روح ناقص خبیثی كه از رحمت خدا دور است در او می ماند، و خدا و فرشتگان و پیامبران(علیهم السلام) و مؤمنین، او را لعنت می كنند و تا چهل روز نماز او قبول نمی شود و روز قیامت روی او سیاه است، و زبان از دهانش بیرون می آید و آب دهان او به سینه اش می ریزد و فریاد تشنگی او بلند است.»(1)
(مسأله 3245) سر سفره ای كه در آن شراب می خورند، اگر انسان یكی از آنان حساب شود، بنابر احتیاط واجب نباید نشست و غذا خوردن از آن سفره حرام است.
(مسأله 3246) بر هر مسلمان واجب است مسلمان دیگری را كه نزدیك است از گرسنگی یا تشنگی بمیرد، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد.
(مسأله 3247) كسی كه بر اثر گرسنگی یا تشنگی به حدّ اضطرار رسیده و چیز حلال به دست نمی آورد، می تواند به حدّی كه خطر را از خود دفع نماید، از چیز حرام بخورد یا بیاشامد، و اگر ناچار شود از مال شخص دیگری بخورد باید عوض آن را بدهد.
ــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ فروع كافی،ج5، كتاب الاشربة، باب «شارب الخمر»، حدیث16،ص399.
[557]
(مسأله 3248) خوردن و آشامیدن از منزل یا باغ بستگان نزدیك انسان مانند پدر، مادر، فرزند، همسر، برادر، خواهر، عمو، عمّه، دایی، خاله، و نیز دوستان و كسی كه منزل و كار خود را به انسان محوّل نموده است، در صورتی كه اطمینان یا گمان به راضی نبودن آنان نداشته باشد، جایز است.
مستحبّات و مكروهات خوردن و آشامیدن
(مسأله 3249) چند چیز در غذا خوردن مستحب است:
اوّل: هر دو دست را پیش از غذا بشوید. دوم: بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشك كند. سوم: میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن كند و بعد از همه دست بكشد و پیش از غذا اوّل میزبان دست خود را بشوید، بعد كسی كه طرف راست او نشسته و همین طور تا برسد به كسی كه طرف چپ او نشسته، و بعد از غذا اوّل كسی كه طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همین طور تا به طرف راست میزبان برسد. چهارم: در اوّل غذا «بسم الله» بگوید، ولی اگر سر یك سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر كدام آنها، گفتن «بسم الله» مستحب است. پنجم: با دست راست غذا بخورد. ششم: اگر با دست غذا می خورد، با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد. هفتم: اگر چند نفر سر یك سفره نشسته باشند، هر كسی از غذای جلوی خودش بخورد. هشتم: لقمه را كوچك بردارد. نهم: سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد. دهم: غذا را خوب بجود. یازدهم: بعد از غذا، خداوند متعال را حمد كند. دوازدهم: انگشتان را بلیسد. سیزدهم: بعد از غذا خلال نماید، ولی با چوب انار و چوب ریحان و نِی و برگ درخت خرما خلال نكند. چهاردهم: آنچه بیرون سفره می ریزد جمع كند و بخورد، ولی اگر در بیابان غذا می خورد، مستحب است آنچه می ریزد، برای پرندگان و حیوانات بگذارد. پانزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد. شانزدهم: بعد از خوردن غذا مقداری به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد. هفدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمك بخورد. هیجدهم: میوه را پیش از خوردن با آب بشوید.
(مسأله 3250) چند چیز در غذا خوردن مكروه است:
[558]
اوّل: در حال سیری غذا خوردن. دوم: پر خوردن، در خبر است كه: «خداوند متعال بیشتر از هر چیز از شكم پُر تنفّر دارد.»(1) سوم: نگاه كردن به صورت دیگران در هنگام غذا خوردن. چهارم: خوردن غذای داغ. پنجم: فوت كردن به چیزی كه می خورد یا می آشامد. ششم: بعد از گذاشتن نان در سفره، منتظر چیز دیگری شدن. هفتم: پاره كردن نان با كارد. هشتم: گذاشتن نان زیر ظرف غذا. نهم: پاك كردن گوشتی كه به استخوان چسبیده به گونه ای كه چیزی در آن نماند. دهم: پوست كندن میوه هایی كه معمولا با پوست مصرف می شوند. یازدهم: دور انداختن میوه پیش از آن كه كاملاً آن را بخورد.
(مسأله 3251) در آشامیدن آب چند چیز مستحب است:
اوّل: آب را به طور مكیدن بیاشامد. دوم: در روز ایستاده آب بخورد. سوم: پیش از آشامیدن آب «بسم الله» و بعد از آن «الحمدالله» بگوید. چهارم: به سه نفس آب بیاشامد. پنجم: از روی میل آب بیاشامد. ششم: بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبدالله(علیه السلام) و اهل بیت و یاران ایشان را یاد كند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
(مسأله 3252) در آشامیدن آب چند چیز مكروه است:
اوّل: زیاد آشامیدن. دوم: آشامیدن آب در شب به حالت ایستاده. سوم: آشامیدن آب با دست چپ. چهارم: آشامیدن آب پس از غذای چرب. پنجم: آشامیدن از جای شكسته كوزه، لیوان و هر ظرف دیگر و نیز از جایی كه دسته آن است.
(مسأله 3227) از حیوانات دریایی ماهی پولكدار حلال است، اگرچه پولك های آن هنگام صید یا به واسطه عوارض دیگری ریخته باشد، همان گونه كه برخی از ماهی ها تنها پولك های اطراف گوش آنها نمایان است; و ماهی بدون پولك حرام است، همچنان كه سایر حیوانات دریایی نظیر نهنگ، خرچنگ و قورباغه نیز حرام می باشند، البته مِیگو (روبیان) نیز جزء حیوانات دریایی حلال گوشت است.
(مسأله 3228) از چهارپایان اهلی گوشت شتر، گاو و گوسفند حلال است و اگر كسی با آنها وَطی كند ـ یعنی نزدیكی نماید ـ ادرار و سرگین آنها نجس می شود و آشامیدن شیر آنها حرام است و باید بدون آن كه تأخیر بیفتد آن حیوان را بكشند و بسوزانند و كسی كه با آن وطی كرده پول آن را به صاحبش بدهد، بلكه اگر با چهارپای دیگری هم نزدیكی كند، شیر آن حرام می شود.
(مسأله 3229) خوردن گوشت اسب، قاطر و الاغ مكروه است و اگر كسی با آنها نزدیكی نماید، حرام می شوند و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر
[554]
بفروشند.
(مسأله 3230) از چهارپایان وحشی گوشت آهو، گوزن، گاو وحشی، قوچ، بز كوهی و گورخر حلال است.
(مسأله 3231) اگر چیزی را كه روح دارد از بدن حیوان زنده جدا نمایند، مثلاً دنبه یا مقداری گوشت از گوسفند زنده ببُرند، نجس و حرام می باشد.
(مسأله 3232) خوردن پانزده چیز از حیوانات حلال گوشت، حرام است:
1 ـ خون 2 ـ فَضله (مدفوع) 3 ـ نَرِی 4 ـ فَرْج 5 ـ بچّه دان 6 ـ غُدد كه آن را دُشْوِل می گویند 7 ـ تخم كه آن را دُنْبلان می گویند 8 ـ غده ای كه در مغز كلّه است و به شكل نخود می باشد 9 ـ مغز حرام كه در میان تیره پشت است 10 ـ پِی كه در دو طرف تیره پشت است 11 ـ زهره دان 12 ـ سَپُرز (طَحال) 13 ـ ادراردان (مثانه) 14 ـ عدسی و سیاهی چشم 15 ـ چیزی كه در میان سُم است و به آن «ذات الاشاجع» می گویند.
(مسأله 3233) خوردن سرگین و آب دماغ حرام است و احتیاط واجب آن است كه از خوردن ادرار در غیر شتر و از خوردن چیزهای خبیث دیگر كه طبیعت انسان از آن متنفّر است اجتناب كنند، ولی اگر چیزهای خبیث پاك باشد و مقداری از آن به گونه ای با چیز حلال مخلوط شود كه عرفاً به حساب نیاید، خوردن آن اشكال ندارد.
(مسأله 3234) خوردن كمی از تربت حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) برای شفا، و خوردن گِل داغستان و گِل اَرمنی برای معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن آنها باشد، اشكال ندارد.
(مسأله 3235) فرو بردن آب بینی و خلط سینه كه در دهان آمده حرام نیست و نیز فرو بردن غذایی كه هنگام خلال كردن، از لای دندان بیرون می آید، اگر طبیعت انسان از آن متنفّر نباشد، اشكال ندارد.
(مسأله 3236) تخم ماهی حلال گوشت (خاویار) ـ هرچند نرم و لَزِج باشد ـ حلال است، و تخم ماهی حرام گوشت ـ هرچند سفت و خشن باشد ـ حرام می باشد و اگر در موردی مشتبه شود كه از قبیل حلال است یا حرام، بنابر احتیاط اگر لَزِج و نرم باشد، از مصرف آن خودداری شود و اگر سفت و زبر باشد، خوردن آن حلال است.
(مسأله 3237) خوردن گوشت و شیر حیوان نجس العین ـ سگ و خوك ـ و حیوانات
[555]
درنده ای كه معمولاً نیش و چنگال دارند، مانند شیر، پلنگ، یوزپلنگ، گرگ، كفتار، شغال، روباه و گربه و نیز حیواناتی كه مسخ شده اند، مانند فیل، خرس، بوزینه و خرگوش، حرام می باشد.
(مسأله 3238) خوردن گوشت جانوران ریز و خزندگان و انواع حشرات مانند موش، مار، سوسمار، مارمولك، خرچنگ، عقرب، سوسك، زنبور، مورچه، مگس، پشه، شب پره و انواع كرم ها حرام است.
(مسأله 3239) معمولاً پرندگان حلال گوشت از حرام گوشت به دو راه شناخته می شوند:
اوّل: این كه هنگام پرواز، بال زدن آنها بیشتر از بال نزدن آنها باشد، پس آن دسته كه بال زدن آنها بیشتر است حلالند و آن دسته كه بیشتر بال را نگه می دارند حرام می باشند.
دوم: آن دسته كه سنگدان یا چینه دان یا انگشت جدایی مانند شست انسان دارند حلال، و آن دسته كه اینها را ندارند حرام می باشند.
(مسأله 3240) تخمِ پرندگان حلال گوشت حلال، و تخمِ پرندگان حرام گوشت حرام است، و اگر بین حلال و حرام مشتبه شود، تخم هایی كه دو طرف آن مساوی باشد، حرام است و تخم هایی كه یك طرف آن باریكتر باشد، حلال است.
(مسأله 3241) حیوان اهلیِ حلال گوشت به یكی از سه راه حرام گوشت می شود:
اوّل: این كه «جَلاّل» باشد، یعنی خوراك آن بر حسب عادت منحصر به مدفوع انسان شده باشد كه در این صورت گوشت و شیر آن حرام و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع و عرق آن نجس می باشد.
دوم: این كه انسان با حیوان چهارپا نزدیكی كند كه در این صورت گوشت و شیر و بنابر احتیاط نسل آن حرام می شود، و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع آن نیز نجس است.
سوم: برّه و بزغاله كه از شیر خوك بخورد تا رشد كند و استخوان آن محكم شود كه در این حالت گوشت و شیر و نسل آنها حرام می شود، و بنابر احتیاط واجب ادرار و مدفوع آنها نیز نجس است.
(مسأله 3242) حیوانی كه با آن نزدیكی شده اگر با حیوانات دیگر مخلوط و مشتبه
[556]
شده باشد، باید از راه قرعه آن را تعیین نمایند، بدین گونه كه اوّل گله را دو نصف می كنند و پس از قرعه آن نصف را كه مشخّص شده باز دو نصف می كنند تا بالاخره آن حیوان مشخّص شود.
(مسأله 3243) خوردن، آشامیدن، تزریق و یا استعمال چیزی كه برای جسم یا روح انسان ضرر قابل توجّه دارد، حرام است ولی اگر در موردی به نظر پزشك متخصّص و مطمئن درمان بیماری منحصر به آن باشد، در حدّ ضرورت اشكال ندارد.
(مسأله 3244) آشامیدن شراب، حرام و در بعضی از اخبار بزرگ ترین گناه شمرده شده است و اگر كسی آن را حلال بداند، در صورتی كه متوجّه باشد كه لازمه حلال دانستن آن تكذیب خدا و پیامبر(صلی الله علیه وآله) می باشد كافر است. از حضرت امام جعفر صادق(علیه السلام) روایت شده است كه فرمودند: «شراب ریشه بدی ها و منشأ گناهان است، و كسی كه شراب می خورد، عقل خود را از دست می دهد، و در آن هنگام خدا را نمی شناسد، و از هیچ گناهی باك ندارد، و احترام هیچ كس را نگه نمی دارد، و حقّ خویشان نزدیك را رعایت نمی كند، و از زشتی های آشكار رو نمی گرداند، و روح ایمان و خداشناسی از بدن او بیرون می رود، و روح ناقص خبیثی كه از رحمت خدا دور است در او می ماند، و خدا و فرشتگان و پیامبران(علیهم السلام) و مؤمنین، او را لعنت می كنند و تا چهل روز نماز او قبول نمی شود و روز قیامت روی او سیاه است، و زبان از دهانش بیرون می آید و آب دهان او به سینه اش می ریزد و فریاد تشنگی او بلند است.»(1)
(مسأله 3245) سر سفره ای كه در آن شراب می خورند، اگر انسان یكی از آنان حساب شود، بنابر احتیاط واجب نباید نشست و غذا خوردن از آن سفره حرام است.
(مسأله 3246) بر هر مسلمان واجب است مسلمان دیگری را كه نزدیك است از گرسنگی یا تشنگی بمیرد، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد.
(مسأله 3247) كسی كه بر اثر گرسنگی یا تشنگی به حدّ اضطرار رسیده و چیز حلال به دست نمی آورد، می تواند به حدّی كه خطر را از خود دفع نماید، از چیز حرام بخورد یا بیاشامد، و اگر ناچار شود از مال شخص دیگری بخورد باید عوض آن را بدهد.
ــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ فروع كافی،ج5، كتاب الاشربة، باب «شارب الخمر»، حدیث16،ص399.
[557]
(مسأله 3248) خوردن و آشامیدن از منزل یا باغ بستگان نزدیك انسان مانند پدر، مادر، فرزند، همسر، برادر، خواهر، عمو، عمّه، دایی، خاله، و نیز دوستان و كسی كه منزل و كار خود را به انسان محوّل نموده است، در صورتی كه اطمینان یا گمان به راضی نبودن آنان نداشته باشد، جایز است.
مستحبّات و مكروهات خوردن و آشامیدن
(مسأله 3249) چند چیز در غذا خوردن مستحب است:
اوّل: هر دو دست را پیش از غذا بشوید. دوم: بعد از غذا دست خود را بشوید و با دستمال خشك كند. سوم: میزبان پیش از همه شروع به غذا خوردن كند و بعد از همه دست بكشد و پیش از غذا اوّل میزبان دست خود را بشوید، بعد كسی كه طرف راست او نشسته و همین طور تا برسد به كسی كه طرف چپ او نشسته، و بعد از غذا اوّل كسی كه طرف چپ میزبان نشسته دست خود را بشوید و همین طور تا به طرف راست میزبان برسد. چهارم: در اوّل غذا «بسم الله» بگوید، ولی اگر سر یك سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر كدام آنها، گفتن «بسم الله» مستحب است. پنجم: با دست راست غذا بخورد. ششم: اگر با دست غذا می خورد، با سه انگشت یا بیشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد. هفتم: اگر چند نفر سر یك سفره نشسته باشند، هر كسی از غذای جلوی خودش بخورد. هشتم: لقمه را كوچك بردارد. نهم: سر سفره زیاد بنشیند و غذا خوردن را طول بدهد. دهم: غذا را خوب بجود. یازدهم: بعد از غذا، خداوند متعال را حمد كند. دوازدهم: انگشتان را بلیسد. سیزدهم: بعد از غذا خلال نماید، ولی با چوب انار و چوب ریحان و نِی و برگ درخت خرما خلال نكند. چهاردهم: آنچه بیرون سفره می ریزد جمع كند و بخورد، ولی اگر در بیابان غذا می خورد، مستحب است آنچه می ریزد، برای پرندگان و حیوانات بگذارد. پانزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بین روز و در بین شب غذا نخورد. شانزدهم: بعد از خوردن غذا مقداری به پشت بخوابد و پای راست را روی پای چپ بیندازد. هفدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمك بخورد. هیجدهم: میوه را پیش از خوردن با آب بشوید.
(مسأله 3250) چند چیز در غذا خوردن مكروه است:
[558]
اوّل: در حال سیری غذا خوردن. دوم: پر خوردن، در خبر است كه: «خداوند متعال بیشتر از هر چیز از شكم پُر تنفّر دارد.»(1) سوم: نگاه كردن به صورت دیگران در هنگام غذا خوردن. چهارم: خوردن غذای داغ. پنجم: فوت كردن به چیزی كه می خورد یا می آشامد. ششم: بعد از گذاشتن نان در سفره، منتظر چیز دیگری شدن. هفتم: پاره كردن نان با كارد. هشتم: گذاشتن نان زیر ظرف غذا. نهم: پاك كردن گوشتی كه به استخوان چسبیده به گونه ای كه چیزی در آن نماند. دهم: پوست كندن میوه هایی كه معمولا با پوست مصرف می شوند. یازدهم: دور انداختن میوه پیش از آن كه كاملاً آن را بخورد.
(مسأله 3251) در آشامیدن آب چند چیز مستحب است:
اوّل: آب را به طور مكیدن بیاشامد. دوم: در روز ایستاده آب بخورد. سوم: پیش از آشامیدن آب «بسم الله» و بعد از آن «الحمدالله» بگوید. چهارم: به سه نفس آب بیاشامد. پنجم: از روی میل آب بیاشامد. ششم: بعد از آشامیدن آب حضرت ابا عبدالله(علیه السلام) و اهل بیت و یاران ایشان را یاد كند و قاتلان آن حضرت را لعنت نماید.
(مسأله 3252) در آشامیدن آب چند چیز مكروه است:
اوّل: زیاد آشامیدن. دوم: آشامیدن آب در شب به حالت ایستاده. سوم: آشامیدن آب با دست چپ. چهارم: آشامیدن آب پس از غذای چرب. پنجم: آشامیدن از جای شكسته كوزه، لیوان و هر ظرف دیگر و نیز از جایی كه دسته آن است.